Readers

Thursday, April 16, 2020

હાલો ,આપણે સ્વર્ગ માં જઈએ.


                   હાલો ,આપણે સ્વર્ગ માં જઈએ.
      મથાળું વાંચીને ગભરાઈ ગયા ને ? અરે ભાઈ હું તો તમને પૃથ્વી પર ના સ્વર્ગ માં જવા ની વાત કરવા નો છું.પ્રચલિત પ્રસંગ યાદ આવે છે.એકવાર કોઈ જિજ્ઞાસુ એ એક સંત કે કહ્યું ,'મારે સ્વર્ગ જોવું છે.' સંતે કહ્યું ,.''ચાલ મારી સાથે ' સંત તેને એક મોટા ભોજન ખંડ તરફ લઇ ગયા .વચ્ચે મોટા ગોળ ટેબલ પર અને મઘમઘતી વાનગીઓ પડેલી હતી.ટેબલ ની ફરતે ખુરશીઓમાં લોકો બેઠેલા હતા. મોઢું વકાસી ને બેઠા હતા .તેઓ ભોજન કેમ નહોતા કરતા ? કારણકે તેમના જમણા હાથમાં બે ફૂટ લાંબો ચમચો બાંધેલો હતો .અને  ડાબો હાથ પીઠ પાછળ  બાંધેલો હતો.સામે અનેક વાનગી પણ કોઈ આરોગે નહિ ને એક બીજા ની સામે જોયા કરે.સંતે ભક્ત ને કહ્યું , કઈ સમજાયું ?' ભક્તે ઇન્કાર કર્યો. 'હવે ચાલ આગળ ' સંત તેમને બાજુમાં આવેલ બીજા ભોજન ખંડમાં લઇ ગયા .એવું જ મોટું ટેબલ ,એટલી જ વાનગીઓ  અને એટલા જ ખુરશીમાં બેઠેલા લોકો.સૌના જમણે હાથે બાંધેલો લાંબો ચમચો ને ડાબો હાથ પાછળ.પણ અહીં તો સહુ ખુશખુશાલ હતા કારણ કે સૌ ભોજન આરોગવાનો આનંદ લઇ રહ્યા હતા !   એક વ્યક્તિ પોતાના ચમચા વડે પોતાથી બે ફૂટ દૂર બેઠેલા બીજા ને પોતાના ચમચા થી જમાડે.! બીજો ,એ જ રીતે પોતાથી બે ફૂટ દૂર ના ને ...!   બધા જ "દૂર " હોવા છતાં આનંદ માં હતા .સંતે ફરી ભક્ત ને પૂછ્યું ,'કઈ સમજાયું ?'  ભક્ત અનુત્તર રહ્યો.સંતે કહ્યું , તારે સ્વર્ગ જોવું હતું ને ? અહીં જ સ્વર્ગ અને નર્ક છે.પ્રથમ ખંડમાં હોવા છતાં ખાઈ ન શકવા વાળા નર્કમાં છે ને એ જ સ્થિતિમાં આનંદભેર આરોગવા વાળા સ્વર્ગ માં છે.'
        અનિવાર્યપણે જયારે સામાજિક અંતર જાળવવું જરૂરી છે ત્યારે આ પ્રસંગ યાદ આવ્યો.જરા વિચાર કરો .આપણે કેટલા નસીબદાર છીએ કે સ્માર્ટ ફોન અને સોશિયલ મીડિયા -ફેસબુક,વોટ્સએપ ,ઇન્સ્ટાગ્રામ ,ટ્વીટર જેવા માધ્યમો આપણને કેટલાં જીવંત રાખે છે. ટેલિવિઝન અને સ્માર્ટ ટેલિવિઝન હોય બીજા એકેય મનોરંજન સાધન ની જરૂર  ન જ પડે સ્માર્ટ ફોન  લીધે તો તમારું સ્વજન જોજન દૂર હોય તો ય ચોવીસે કલાક તમારી સાથે જ રહી શકે . બોલો શું ખૂટે છે ?.
      અતિશય નવાઈ લાગે તેવું છે કે 'માણસ ને ,અક્કલવાન માણસ હોવા છતાં  સ્વ -જીવન બચાવવા માટે સમજાવવા પડે !  ઘેર ભગાડવા પોલીસ બેસાડવી પડે ! સ્થિતિ ની ભયાનકતા  સમજાવવી પડે ! માણસ જરૂરિયાતો માટે કેટલો લાચાર થઇ ગયો છે ?  
         અરે યાર , બે રૂપિયા ની પડીકીના તું બાર રૂપિયા લે છે ?'- ગલીને ને નાકે અધખૂલા પાન ના ગલ્લા નો સાચો સંવાદ .વ્યસન ની મજબૂરીનું બીજું નામ માણસ .રોગ પ્રતિકારક શક્તિ ઘટાડી ને શરીર ને નબળું પાડતું વ્યસન  આમ પણ પોતા માટે અને પોતાના પ્રિય પરિવાર  માટે જોખમી છે .પણ અહીં તો તેમાંય કાળાબજારિયો માલ લેવા તૈયાર ને એમાંય ઘર ચલાવવાની આર્થિક કટોકટી હોય ત્યારે.આના થી મૂર્ખો માણસ દુનિયા માં ક્યાંય ન હોય.ઘરમાં પ્રેમાળ પત્ની ,માતા ને બહેન ઉમંગથી ,દિલ દઈને રસોઈઘર દીપાવે તો એમને ય વટલાવીને ઉભરાતા રેસ્ટોરાં નું બીજું નામ શરીરના સ્વાગતદ્વાર -જીભ ને અને તે દ્વારા જાત ને પોષણક્ષમ બનાવનાર જઠરરૂપી રાજદરબાર ને બરબાદ કરનાર સૌથી મોટો દુશ્મન..કડવી વાસ્તવિકતા એ કે સામે ચાલીને ,રોજ બ રોજ વધુને  આવકારતા જ જઈએ છીએ.
       કેટલાય ને ખબર પણ નથી કે આપણા વડીલોએ કેટલી અલ્પતમ જરૂરિયાતોમાં આખી જિંદગી કાઢી નાખી છે .દિવસોના દિવસો સુધી ભોજનની થાળી માં એક બે જ વસ્તુ હોય.અરે ,ઘરમાં એક પણ વાહન ન હોય .સાયકલ સુદ્ધા ન હોય તો ય રોજે રોજ અનેક કિલોમીટર પગપાળા ચાલ્યા છે.
      ને આપણે ? આમાનું કશુંય ન થાય તો દુઃખના ડુંગર તૂટી પડે છે.
         અલબત્ત બદલાતા સમયે કેટલીક આવશ્યકતા હોય તે સ્વાભાવિક છે ,પણ સાથે સાથે હાય વોય કર્યા વગર ઓછા માં ઓછી જરૂરિયાતમાં જીવવા ની-રહેવા ની ટેવ પાડવી એ આવશ્યક જ નહિ પણ અનેરો લહાવો પણ છે .
          વળી એમાંય કિલ્લોલતાં ઘરમાં થોડું વધારે રહેવા મળે તો તો ભયો ભયો .મોટાં શહેરમાં તો દોડતાં પરિવાર જનો તો રજા સિવાય ઘરમાં જ સંતાકૂકડી રમે.બાળકો પિતાને 'સન્ડે ફાધર 'કહે કારણકે એમનું મિલન રવિવારે જ થાય ! વૃદ્ધ માતા પિતા માટે 'કેર ટેકર  રાખીને ભાગતા  પુત્ર ના માથા માં રજા ને દિવસે  માતા તેલ માલિશ કરતી હોય ત્યાં તો સ્વર્ગ જ હોય ને ?  વડે જીવવાની ટેવ પાડવી જ જોઈએ.મન ને  સહજ  રીતે તૈયાર કરવું જ જોઈએ.
          અને તો અને તો જ ઘરમાં જ સ્વર્ગ છે .તો પછી સાનંદ હાલો ,સ્વર્ગમાં . 
દિનેશ માંકડ .૯૪૨૭૯૬૦૯૭૯
{ અન્ય લેખો વાંચવા માટે નિમંત્રણ -બ્લોગ ; mankaddinesh.blogspot.com }

Tuesday, April 14, 2020

તમે ખરેખર જાગો છો ?


                                              તમે  ખરેખર જાગો છો ?
                      'તમે ક્યારે ઉઠો છો ? '- પ્રશ્ન નો ઉત્તર હશે પાંચ વાગ્યે ,છ કે સાત વાગ્યે કે પછી આઠ,નવ .
                હવે નો સવાલ 'તમે ક્યારે જાગો છો ?'- મોટા ભાગ ના જવાબ ઉપર ના જ ઉત્તર હશે ,પણ ના એ જવાબ સાચો છે ખરો ?
              વસંત નો રોજ  પહેલો 'વોટ્સએપ ' સંદેશ 'સુપ્રભાત ' સવારે બરોબર ચાર વાગ્યે હોય છે. વસંત રોજ ચાર વાગ્યે ઉઠે છે.આ જ વસંત અચૂક સવારે જ  સાત વાગ્યે તો ઘર ની બહાર હોય જ. શેરીના નાકે ઉભેલા ગંગારામ ના તાવડા ના પહેલા ઘાણ ના ફાફડા તો વસંત જ ખાય .આ બેય ક્રમ માં કદીય ફેરફાર થાય જ નહિ. અલબત્ત એક રાત્રે અચાનક છાતીમાં થોડી ગભરામણ થઇ.દોડતો દવાખાને પહોંચ્યો.ડોક્ટરે તપાસી,રિપોર્ટ કરાવી ને કહ્યું.'કોલેસ્ટોરેલ ' વધુ છે.તેલ-ઘી બંધ.' બીજે દિવસે રોજ ની જેમ સવારે ચાર વાગ્યે ઉઠ્યો.ને સાત વાગ્યે  શેરી નાકે ગંગારામ ના ગાંઠિયા, બેરોકટોક શરુ..-હવે તમે જ કહો  વસંત રોજ ચાર વાગ્યે  ઉઠે છે ,પણ હજુ સુધી જાગ્યો છે ખરો ?
            ભારતીય સંસ્કૃતિનો મહાન ગ્રંથ કઠોપનિષદ  કહે છે - 'उत्तिष्ठत जाग्रत .....|' - 'ઉઠો અને જાગો.'  સીધી વાત છે -ઉઠવું અને જાગવું એક જ નથી પણ જુદી  જ ક્રિયા છે.આપણે સૌ રોજ ચોક્કસ ઉઠીએ જ છીએ.પણ જાગીએ તો ક્યારેક જ છીએ.કેટલાક તો ક્યારેય જાગતા નથી !
             અનિલભાઈ અનાયાસે એક સંત ની કથા સાંભળવા ગયા.સંત ના મોંએ તમાકુ વ્યસન થી થતા નુકસાન અને મળેલા માનવ દેહ ના મૂલ્ય ની વાત થઇ .ઘેર આવતા વેંત અનિલભાઈ એ તેની પંદર વર્ષ ની ટેવ ઘડીભર                  માં છોડી તેઓ જાગી ગયા .  આજે સિત્તેરમા વર્ષે દાંત અને ફેફસા સલામત છે
             ખાસ વાત કરવી.છે ,આપણા શરીર ની 'રોગ પ્રતિકારક શક્તિ' ની. આપણે સૌ જાણીએ છીએ કે સામાન્ય વાતાવરણ માં પણ ન દેખાય તેવા જીવાણું કરોડો ની સંખ્યા માં હોય છે.આપણે જેને જોઈ શકતા નથી તેની ગંભીરતા લેવાની ટેવ આપણને સહેજે નથી.આંખ બંધ કરી ને ઘડીભર એક કલ્પના કરો કે તમે ઘરમાં બેઠા હો ને ચાર ડાંગીયા કુતરા,નબળો લાકડા નો દરવાજો તોડીને  તમારા પર આવીને ઓચિંતો હુમલો કરે તો શું થાય?- સહેલો જવાબ છે ,તમને ફાડી ખાય. દરવાજો મજબૂત હોત તો  કુતરા અંદર આવી જ ન શક્ય હોત .નહિ માનો ,પણ આવું જ આપણા શરીર નું છે.ગમે ત્યારે ,ગમે તે ગંભીર રોગ શરીર માં પ્રવેશી શકે તેમ છે જ.-જો આપણા શરીર ની તેના જીવાણું સામે લડવા ની શક્તિ ન હોય તો..આપણી રોગ પ્રતિકારક શક્તિ મજબૂત હોય તો.
              'કાંતિભાઈ નેવું વર્ષે બચેલા દાંત થી ભોજન આરોગે, ગુજરાતના એક મોટા લેખકનગીનભાઈ  સો માં વર્ષે રોજ ના અનેક જનજાગૃતિના લેખ લખે.માંડવી સ્વિમિંગ પુલ ઉદ્ઘાટન બાણું વર્ષ ના મથુરદાસ ભાઈ ભુસ્કો મારી ને કરે. અને સત્તર વર્ષનો સંકેત અડધો કિલોમીટર દૂર શાળા એ સાયકલ થી .ઘેર પાછો આવે ત્યારે થાકીને લોથપોથ હોય.ચાલીશ વર્ષે ચેતનભાઈ એ છાતીના દુખાવા માં 'એંજિયોગ્રાફી 'કરાવવી  પડી. ત્રીસ  વર્ષના તરુણે તો ડાયાબિટીસ આવતા જીવનભર ખાવા ની ગોળી  શરુ કરી ને ભાવતાં મિષ્ઠાન બંધ થયાં તે વધારા માં
.  મિત્રો ,શરીર પોતે તો મજબૂત દીવાલો વાળું ઘર છે -મંદિર છે .આપણા માના ખુબ ઘણા જ તેમાં છીંડા ઓ કરતા જાય છે ને પછી મોટા ,અતિ મોટા ડાઘીયા અંદર પ્રવેશે છે..
જુઓ તો ખરા આપણે જ આપણને કેમ નબળા પાડીએ છીએ ?
*ગુટકા -તમાકુ તો ડાઘીયા નો સરદાર છે.* ફાસ્ટ ફૂડ અને  બહાર નો ખોરાકથી  તો ડાંગીયાભાઈ તગડા મોટા થાય જ છે.નાના બાળકોને અપાતાં બિસ્કિટ ,નુડલ્સ  અને મેગી તેના પાચન તંત્ર ની ઘાંર જ ખોદે છે.*  ટમેટો તો બીજે દિવસે બગડે પણ 'ટોમેટો કેચ અપ' એક વર્ષ  ચાલે ! મોટા ભાગ ના નમકીન અને  ખાદ્ય પદાર્થોમાં નખાતા પ્રિઝર્વેટિવ્સ જઠર ના તો મોટા દુશ્મન છે *સવાર નું દૂધ સાંજે બગડે પણ ,પ્રિઝર્વેટિવ્સ યુક્ત આઈસ્ક્રીમ ,પનીર કે ચીઝ તમેછ મહિના સુધી ખાઈ શકો !
મિત્રો ,ભગવાને  માણસ ને આપેલી એક અણમોલ ભેટ તે વિચાર શક્તિ છે.-બુદ્ધિ શક્તિ છે.કુદરત  માણસ ને વારંવાર સંકેતો આપે .પણ આપણી જાગી જવા ની પ્રબળ  ઈચ્છા હોતી નથી.એટલે જ 'આગ લાગે ત્યારે કૂવો ખોદવા' ની કહેવત બનાવી.ગંભીર રોગ પાસે આવે -સામે આવી જ જાય ત્યાં સુધી આપણે જાગતા નથી.અને પછી .....પોતાને  અને પરિવારને  માનસિક,આર્થિક મુશ્કેલી માં મૂકીએ છે.
જો શરીર ની રોગ પ્રતિકાર મજબૂત હોય તો ૮૦ ટકા થી વધારે રોગો થી આપણું રક્ષણ નક્કી જ છે.દરવાજો મજબૂત હોય તો ગમે તેવા ડાંગીયા કુતરાઓ નું ટોળું આવે તો પણ આપણે પુરા સલામત છીએ.
અત્યારે તો વિષમ સ્થિતિ માં ખુબ ગંભીરતા થી ઊંડા ઉતરીને  શરીર પ્રત્યેની આપણી બેદરકારીઓ ને શોધીએ અને તેવો સુધારીએ અને કોઈપણ રોગ સામે લડવા માટે સજ્જ બનીએ.જાગીએ.જાગતા જ રહીએ.ઘોર અંધારું આવે જ નહિ તેટલા જાગૃત રહીએ.   દિનેશ માંકડ અમદાવાદ  ૯૪૨૭૯૬૦૯૭૯